Po chorobie nowotworowej
Zachowaj sprawność
Chirurgia onkologiczna i radioterapia są zabiegami ratującymi zdrowie, lub nawet życie. Mogą się jednak nieść za sobą skutki uboczne, takie jak nietrzymanie moczu i stolca, czy zaburzenia erekcji. Jak przeciwdziałać tym komplikacjom?
Przed zabiegiem udaj się na 2 – 3 spotkania do fizjoterapeuty urologicznego. On nauczy Cię prawidłowej pracy mięśni dna miednicy, odpowiedzialnych za trzymanie moczu i stolca oraz pomoże skorygować złe nawyki. Pamiętaj – ta praca będzie znacznie łatwiejsza i bardziej efektywna przed zabiegiem, kiedy masz jeszcze pełną kontrolę nad ciałem! Ćwicz regularnie (także w trakcie noszenia stomii).
Ćwiczenie – połóż się na boku z ugiętymi kolanami, rozluźnij brzuch (niech „wypłynie jak balonik z wodą”). Nabierz powietrza, rozluźniając krocze i odbyt, a następnie wypuść je, zwierając odbyt i wciągając go w głąb ciała. Bardzo ważne! – nie napinaj zupełnie pośladków (okolice odbytu to inne mięśnie), ud oraz brzucha! W pozycji na boku łatwiej poczujesz niepożądane napięcie brzucha. Pamiętaj - napnij mięśnie dna miednicy lżej, ale od początku ucz się dokładnej techniki – to ona pozwoli w przyszłości na szybszy powrót do sprawności! Powtórz 1 raz dziennie 20 - 40 oddechów; Następnie napnij mięśnie dna miednicy tylko na połowę swoich możliwości i utrzymaj 10 sek. nieruchomo, spokojnie oddychając. Staraj się wyobrazić sobie, że na ekranie widzisz wykres ich pracy taki sam, jak np. na EKG i utrzymuj go w jak najbardziej płaskim kształcie. Rozluźnij. Powtórz 10 x. Nie napinaj brzucha, pośladków, ud.
Zmiana nawyków toaletowych po prostatektomii / odjęciu stomii – do oddawania stolca zawsze, ale to zawsze stawiaj pod stopy niewielki stopień lub mały kosz na śmieci i siadaj na sedesie w pozycji pełnego relaksu! To pomaga wyprostować końcowy odcinek odbytnicy i rozluźnić leżący obok mięsień. Jeżeli załatwiasz się w zwykłej pozycji siedzącej, zawsze zrobisz to z parciem, szczególnie, jeśli cierpisz na zatwardzenia. Wymuszone parcie powoduje ciśnienie w miednicy, a następnie przeciążanie mięśni dna miednicy i wypychanie narządów przez punkty najmniejszego oporu – przepukliny pępkowe, pachwinowe, hemoroidy.
Bezpośrednio po zabiegu prostatektomii / wyłonienia / odjęcia stomii:
- wykonuj dużo ćwiczeń oddechowych. Staraj się oddychać przeponą – to pomoże szybciej odpłynąć obrzękowi z poddanych zabiegowi okolic oraz pobudzi mięśnie dna miednicy.
Ćwiczenie – połóż się na plecach, zegnij kolana. Ułóż jedną rękę na brzuchu, a drugą na klatce piersiowej. Nabierz powietrza nosem, nie ruszając klatką piersiową, za to starając się „złapać je w brzuch” – powinieneś poczuć, jak ułożona na nim ręka unosi się do góry. Zrób długi wydech. Powtórz 10 – 15 x co 2 godziny; Jeżeli czujesz się na siłach, wykonuj równocześnie ćwiczenie z punktu 1 – napinanie i rozluźnianie mięśni dna miednicy wraz z oddechem
- rób proste ćwiczenia stóp i kończyn górnych co 2 godziny – po 20 x zaciskania dłoni, krążenia stóp, zgięcia / wyprosty łokci, „wkręcanie żarówek” – aby pobudzić krążenie. Przyśpieszy to powrót sił witalnych i zmniejszy ryzyko zakrzepicy żył;
- opuść łóżko i spaceruj, jak tylko dostaniesz na to zgodę od personelu medycznego.
Jeżeli po prostatektomii / wyłonieniu / odjęciu stomii masz problem nietrzymania moczu, stolca, gazów, ból miednicy lub zaburzenia erekcji, po około 4 tygodniach od zabiegu udaj się na wizytę kontrolną do fizjoterapeuty urologicznego. Nietrzymanie moczu , stolca, gazów – jak leczyć?
- terapia z użyciem EMG feedback - elektroda doodbytnicza i elektrody samoprzylepne na brzuchu, połączone ze specjalnym aparatem, przekazują informację o prawidłowym / nieprawidłowym napinaniu mięśni do komputera. Pacjent widząc wykres pracy mięśni, może świadomie zmieniać sposób ich działania, co pozwala wyuczyć się prawidłowej techniki ćwiczeń. Podobne zastosowanie ma sonofeedback – nauka ćwiczeń pod kontrolą USG;
- elektrostymulacja mięśni dna miednicy – elektroda doodbytnicza lub samoprzylepna przekazuje do mięśni impulsy elektryczne, które wymuszają skurcz; Dolegliwości bólowe:
- terapia manualna blizny, miednicy i brzucha – techniki zbliżone do masażu, które pozwalają rozluźnić nadmiernie napięte tkanki, poprawić krążenie w małych i dużych naczyniach krwionośnych oraz limfatycznych, uruchomić bliznę oraz zmniejszyć ewentualne dolegliwości bólowe.
Zaburzenia erekcji:
- regularne stosowanie pompki próżniowej do podtrzymania elastyczności ciał jamistych do czasu zakończenia regeneracji unerwienia krocza;
- leki, wywołujące wzwód farmakologicznie.
