ZZSK jest przewlekłą, zapalną chorobą stawów krzyżowo – biodrowych, stawów właściwych kręgosłupa, więzadeł i tkanek około kręgosłupowych prowadzącą do ograniczenia ruchomości kręgosłupa, a nawet jego całkowitego usztywnienia.
Etiologia – dużą rolę odgrywają czynniki genetyczne. Antygen HLA-B27 predysponujące do wystąpienia choroby, występuje on u około 90% chorych na ZZSK. Choroba występuje częściej u mężczyzn między 20, a 30 rokiem życia.
Objawy ogólne
- Uczucie zmęczenia
- Podwyższona temperatura ciała
- Utrata łaknienia i masy ciała w okresie zwiększonej aktywności choroby
- Sztywność w ciągu dnia trwająca co najmniej 30 minut.
Objawy stawowe
- Zapalny ból dolnego odcinka pleców, obecny u 75% chorych: powolny początek i trwający co najmniej 3 miesiące, symetryczny, naprzemiennie promieniujący do pośladków, zmniejszający się po aktywności a nasilający w okresie odpoczynku.
- Objawy początkowo dotyczą odcinka lędźwiowo – krzyżowego, w miarę postępu choroby także odcinka piersiowego i szyjnego.
- Zajęcie stawów obwodowych występuje w 25-40% przypadków, zwykle dotyczy dużych stawów, głównie KKD, objawia się bólem, obrzękiem i wysiękiem.
- Fuzja i usztywnienie kręgów :kręgosłup w kształcie kija bambusowego”
Typowe miejsce lokalizacji objawów okołostawowych:
- przyczepy ścięgien Achillesa
- rozcięgna podeszwowego
- guzowatości piszczeli
- biegunów rzepki i grzebienia biodrowego
- kostną częścią żeber
Objawy pozastawowe
- Narząd wzroku – zapalenie tęczówki, może wystąpić tzw. „czerwone oko”, które przejawia się: łzawieniem, bólem, światłowstrętem i zaburzeniami ostrości wzroku
- Układ krążenia
- Nerki
- Układ oddechowy – ograniczenie ruchomości klp jest kompensowane przez brzuszny tor oddechowy. Mogą wytępić objawy restrykcyjne – zmiany włókniste lokalizują się symetrycznie w szczytach płuc.
- Układ nerwowy – w długotrwałym, aktywnym ZZSK mogą wystąpić objawy ogona końskiego objawiające się bólem pośladków, podudzi, zaburzeniami czucia, zaburzeniami funkcji zwieraczy.
- Układ kostny – osteopenia i osteoporoza.
- Zaburzone na skutek choroby procesy kościotwórcze powodują w obrazie RTG widoczne złamania kompresyjne.
Badanie laboratoryjne
- Podwyższone OB
- CRP
- Antygen HLA-B27
- Leukocytoza
- W płynie stawowym cechy zapalne
- Może wystąpić białko w moczu
Diagnostyka obrazowa
- Najważniejsze RTG, wykazujące zmiany zapalne stawów krzyżowo – biodrowych
- Szpara stawowa:
- Na początku zamazana ze zwężeniem (stopień 1 zmian RTG)
- Dochodzi do nierównomiernego poszerzenia szpar ze sklerotyzacją podchrzęstną (stopień 21 zmian RTG)
- Występują nadżerki (stopień 3 zmian RTG)
- Zrośnięcie szpary stawowej (stopień 4 zmian RTG)
Pierwszym objawem radiologicznym jest kwadratowienie trzonów kręgów.
